گرسماسر

روستای «گرسماسر» از توابع بخش مرکزی شهرستان رامسر، با مختصات جغرافیایی 50 درجه و 35 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 49 دقیقه عرض شمالی، در 40 کیلومتری جنوب غربی رامسر قرار دارد. این روستا، از شمال و جنوب به رشته کوه البرز، از شرق به روستای بزشی محله و از غرب به روستای رستم‏سر محدود می‏شود. روستای گرسماسر از سطح دریا 2 هزار متر ارتفاع دارد و تحت تأثیر اقلیم کوهستانی، زمستان‏هایی نسبتا سرد و تابستان‏های معتدل دارد. میانگین بارندگی سالانه آن 983 میلی‏متر گزارش شده است.

مازندنومه:این گزارش را خانم تهمینه اسدی-مدرس دانشگاه- تهیه کرده و پیش تر در مجله ارمون چاپ و پخش شده که برای بازنشر در اختیار ما قرار گرفته است.

موقعیت جغرافیایی روستای گرسماسر

 روستای «گرسماسر» از توابع بخش مرکزی شهرستان رامسر، با مختصات جغرافیایی 50 درجه و 35 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 49 دقیقه عرض شمالی، در 40 کیلومتری جنوب غربی رامسر قرار دارد. این روستا، از شمال و جنوب به رشته کوه البرز، از شرق به روستای بزشی محله و از غرب به روستای رستم‏سر محدود می‏شود. روستای گرسماسر از سطح دریا 2 هزار متر ارتفاع دارد و تحت تأثیر اقلیم کوهستانی، زمستان‏هایی نسبتا سرد و تابستان‏های معتدل دارد. میانگین بارندگی سالانه آن 983 میلی‏متر گزارش شده است.

 پیشینه تاریخی گرسماسر

نام روستای گرسماسر، از قلعه «گرزمان سر» اخذ شده است که به معنی مکانی در بالای بهشت است و قلعه ای هم به همین نام در این روستا وجود دارد و  بقایای این قلعه در اطراف روستا باقی است. گرزمان سر به معنی مکانی در بالای بهشت است که از موقعیت طبیعی محل استقرار این قلعه برداشت شده و گرزمان سر به مرور زمان، به گرسماسر تغییر یافته است. به احتمال زیاد، این قلعه از آثار تاریخی دوره حسن صباح است. این روستا قدمتی هزار ساله دارد و «رابینو» نیز، در سفرنامه خود، از این قلعه باستانی و روستای گرسماسر یاد کرده است.

زبان

مردم روستای گرسماسر، به زبان‏های گیلکی و مازندرانی سخن می‏گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

الگوی معیشت و سکونت

در سال 1385 جمعیت روستای گرسماسر 2 هزار نفر گزارش شده است. درآمد اکثر مردم روستای گرسماسر، از فعالیت‏های زراعی، باغ داری، دام داری و صنایع دستی تأمین می‏شود. محصولات عمده زراعی آن شامل گندم، جو، سیب زمینی و سبزیجات است. گردو، سیب و فندق از محصولات باغی آن می‏باشد.

گیاه دارویی گل گاوزبان در مراتع اطراف روستا به وفور یافت می‏شود و از منابع درآمد مردم روستاست. به علت وجود مراتع غنی، دام داری در روستای گرسماسر رونق دارد و عمده دام آن، گوسفند است. پرورش زنبور عسل و طیور خانگی در این روستا رواج دارد. زنان روستا، در کنار فعالیت‏های کشاورزی به تولید انواع صنایع دستی مانند چادر شب، نمد، جاجیم، سبدهای چوبی، چوخا، شولا، کوشیر، سفره، زنبیل، ظروف چوبی مثل لاک و کوزه‏گری می‏پردازند.

بافت روستا

روستای کوهپایه‏ای گرسماسر، با بافت مسکونی پراکنده در شیبی ملایم استقرار یافته است. کوچه‏های پیچ در پیچ روستا و خانه‏های قدیمی آن با سقف‏های شیروانی و دیوارهای گل‏اندود، جلوة زیبایی از معماری سنتی و ساده روستا را به نمایش می‏گذارند.

 خانه‏های قدیمی و سنتی، تحت تأثیر نوع معیشت و فعالیت خانوارهای کشاورز، دام دار ساخته شده‏اند، ولی خانه‏های جدید، بیشتر به صورت ویلایی است که صاحبان آن‏ها معمولاً در تعطیلات تابستان و ایام فراغت به روستا مسافرت و در آن اقامت می‏کنند. مصالح به کار رفته در بناهای قدیمی غالباً گل، سنگ، خشت و چوب است، ولی در خانه‏های جدید از آجر، سیمان، سنگ تزیینی، گچ و آهن استفاده شده است.

کوچه های پیچ در پیچ با شیب ملایم، خانه های قدیمی با سقف شیروانی و دیوارهای گل اندود، معماری سنتی و سادگی زندگی روستایی را به نمایش می گذارد. ارتفاع بلند روستا و اشراف اش به زمین های اطراف، جنگل های انبوه هیرکانی با گونه های متنوع شاه بلوط، شمشاد، اقاقیا و راش از زیبایی های خاص این روستای ییلاقی است.مسیر مناسب گرسماسر برای صعود به کوه «سماموس»، مورد توجه کوهنوردان است.

 دسترسی

دسترسی به این روستا از رامسر با جاده ای مناسب امکان پذیر است.از میدان اصلی رامسر، میدان سیمرغ یا شهید خلعتبری که به سمت هریس حرکت کنید، بعد از هفت کیلومتر به دو راهی می رسید که با نصب تابلویی مسیر رسیدن به گرسماسر را مشخص کرده است. از آنجا تا گرسماسر 55 کیلومتر راه است و مسیر از جنگل زیبا و بکر دالخانی می گذرد.

 جاذبه‏های گردشگری طبیعی

روستای گرسماسر مناظر و جلوه‏های طبیعی بسیار زیبا به خصوص در فصول بهار، تابستان و پاییز دارد و هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود جلب می‏کند. ارتفاعات زیبای اطراف روستا، پوشش جنگلی انبوه و مزارع و چشم‏اندازهای روستا، زیبایی حیرت‏‏انگیزی دارند. جنگل‏های هیرکانی با گونه‏های متنوع شاه بلوط، انواع شمشاد. ملچ، اقاقیا و راش انسان را مجذوب و مسحور می‏سازد.

 کوه سماموس

معروف ترین ارتفاعات روستای گرسماسر، کوه سماموس است که روستای گرسماسر در دامنه شرقی آن و روستای جواهرده در ضلع شمالی غربی آن واقع شده‏اند. روستای گرسماسر، یکی از مناسب‏ترین مسیرهای صعود به این قله زیباست و به همین دلیل، کوهنوردان بسیاری برای صعود به این کوه، به روستای گرسماسر مراجعه می‏کنند.

کوه‏های زین پشت و لپاسر از دیگر ارتفاعات زیبای این منطقه به شمار می‏روند. از دیگر جلوه‏های طبیعی روستای گرسماسر، می‏توان به چشمه‏های امیرخانی (با‏ آب معدنی سرد)، رادکنار، رستم‏سر، پولاد، چهار پیچ و گرسماسر و نیز به تفرجگاه زیبای لپاسر اشاره کرد.

 در مسیر عبور از شهر کتالم؛ جاده آسفالت، جنگلی و زیبا وجود دارد که امتداد آن ما را به بهشتی هدایت می کند که شاید به جرات بتوان گفت که زیباترین و با شکوه ترین ییلاق واقع در رامسر است و نام آن گرسماسر است که قدمتی تاریخی دارد.

 گرسماسر در مسیر عبور کوهنوردانی است که جهت استفاده از مناظر طبیعی و زیبا ی لپاسر به قله 3 هزار و 600 متری و پر برف سماموس راهی می شوند، قرار داشته و گذرگاهی هموار و مطمئن جهت صعود به آن جا است. قلعه تاریخی گرسماسر با قدمتی بیش از ده قرن در مجاورت این روستای با صفا قرار داشته و دلالت بر کهنسال بودن منطقه سخت سر می نماید.

 آب معدنی سرد چشمه امیرخانی

اگر به گرسماسر آمدید از آب معدنی سرد چشمه های امیرخانی غافل نشوید.

جاذبه های فرهنگی

قلعه گرزمان سر

بقایای دیوار قلعه گرزمان‏سر از سنگ و ملاط، بر روی قله مخروطی سنگی ساخته شده و قدمت آن به دوره حسن صباح می‏رسد. این قلعه، بر تمام منطقه پیرامونی تسلط دارد. قلعه گرسماسر با قدمتی بیش از 10 قرن در مجاورت این روستای باصفا قرار دارد.

بقعه امام زاده رستم

بقعه امامزاده رستم بر دامنه کوهی قرار گرفته و بر چشم‏اندازهای زیبایی دید دارد. بقعه و مسجد آبجی در شمال روستا. از دیگر مکان‏های مذهبی روستاست.

جاذبه های معنوی

آداب و رسوم

مردم روستای گرسماسر در اعیاد دینی قربان، فطر و غدیر به نیایش و سرور و در ایا محرم و وفات و شهادت ائمه به عزاداری می‏پردازند. در این روستا، برگزاری مراسم آفتاب‏ خواهی، عروسی گلی، پیربانو، شیلان، داب چرمی، نوروز خوانی، نارزدن داماد به عروس، دندان سری کودکان و چل مارخانه، رواج دارد. عید نوروز، چهارشنبه سوری، سیزده بدر و شب یلدا نیز با مراسم ویژه‏ای برگزار می‏شوند.

بازی های محلی

کشتی محلی، طناب‏ بازی، سوارکاری و کوهنوردی از ورزش‏ها و بازی‏های رایج روستاست که بیشتر توسط جوانان انجام می‏شود.

موسیقی

موسیقی  و اجرای انواع آوازها و آهنگ‏های محلی، به ویژه در مراسم عروسی و جشن‏ها رواج دارد. در گذشته، نوعی ساز دهنی از پوست درخت می‏ساختند که در مراسم خاص نواخته می‏شد.

لباس محلی

سالخوردگان روستا معمولاً از لباس محلی استفاده می‏کنند؛ لباس محلی مردان شامل شلوار، پیراهن، نیم تنه و کلاه پشمی می‏باشد و زنان نیز از پیراهن، دامن، پیژامه، روسری و نیم تنه با رنگ‏ها و طرح‏های زیبا استفاده می‏کنند.

 صنایع دستی

صنایع دستی روستای گرسماسر شامل انواع چادرشب، نمد، شولا، چوخا، کوشیر، سفره، جاجیم، نمد، زنبیل، کوزه، سبدهای چوبی و برخی ظروف چوبی مانند لاک می‏باشد که می توانید از کارگاههای خانگی زنان روستا بخرید.

  غذاهای محلی

 انواع غذاهای محلی خوش طعم و لذیذ توسط زنان روستایی طبخ می‏شود. نزدیکی روستا به استان گیلان موجب تأثیرپذیری از فرهنگ غذایی گیلانی شده است. ترشی تره، شیرین تره، سیرواویج، پلاسرتره، بورانی، کماج، میرزاقاسمی، هلو آبی، بادمجان قلیه، قطاب مخصوص و ماهی ملاقه (تنوری) از جمله غذاهای محلی روستای گرسماسر هستند.