یادداشت جمشید حجتی نیا به مناسبت هفته منابع طبیعی

مسئولین در اجرای مسئولیت خویش و طمع بعضی از  زراندوزان و سود جویان  خاطره تلخی برای خیلی از مردم منطقه به جا گذاشت و به بهانه خروج دام بخشی از این منابع طبیعی به قیمت هر متر مربع 300 تومان در اختیار دامداران جهت ایجاد دامداری صنعتی قرار گرفت اما همین زمین ها به قیمت ناچیزی به دست بنگاه داران جهت فروش به ویلا سازان منتقل شد و امروز ویلا هایی رنگارنگ در آن رشد کرد و در این میان دامدار بیکار و دام از بین رفت .

 

15 اسفند هر سال به مناسبت هفته منابع طبیعی  با غرس کردن نهال توسط مسئولین و برگزاری مراسم جشن و توزیع نهال توسط سازمان جنگلها ،مراتع و آبخیز داری در شهرهای مختلف بویژه در شمال کشور که دارای زیبا ترین جنگلهای ایران اسلامی است گرامی داشته می شود ضمن تبریک این ایام به کلیه مردم فهیم و طبیعت دوست کشورمان ، به کارکنان سازمان جنگلها ،مراتع و آبخیز داری کشور و به همه کسانی که در بزرگداشت این روز باغرس نهال و ایجاد نهلستان باعث توسعه چرخه تولید اکسیژن ، این ماده حیاتی می گردند. نکاتی را در رابطه با جنگلهای زیبای شهرستان رامسر ذکر می نمایم .

 برابر آمار ارائه شده توسط مهندس مولائی ریاست محترم منابع طبیعی شهرستان رامسر در مراسم هفته منابع طبیعی در مصلی رامسر  85% از سرزمین جغرافیایی شهرستان رامسر را منابع طبیعی همانند جنگل و مراتع قرار گرفته است که این مقدار حدود 83000 هکتار می باشد .

 بدون محاسبه سرزمین آبی این شهرستان که یک شهرستان مرزی است که حراست این بخش هم جای بحث و بررسی دارد و باید برای حفظ آن اندیشید بخش بزرگی از منابع طبیعی این شهرستان پوشیده از درختان سرسبز  و قدیمی که برای ایجاد آنها شاید قرن ها زمان طی شده  وبه عنوان یک میراث گرانبها و سمبل مقاومت و سرسبزی به ما به ارث رسیده است .

اززمان تشکیل سازمان جنگلها ،مراتع و آبخیز داری جهت حفظ این نعمت خدادادی طرح های مختلفی به مرحله اجرا در آمد . اما همواره بشر برای کسب درآمد و رفع مایحتاج زندگی چون ایجاد گرما یا تامین غذا جنگلهای را مورد دستبرد قرار داده اند و برای چرای دام های خود آنها را به مراتع و سپس با چرای بیش از حد دام  ، مراتع را کویر  به زمین لم یزرع تبدیل کرده اند .

 آنچه که حقیر از دوران کودکی به یاد دارم وجود گارد مسلح ( نیرو های مسلح سرباز) به همراه جنگلبانان برای جلو گیری از تصرف شبانه مردم حاشیه نشین جنگل و یا خروج چوب از جنگل همواره در روستا ها مشاهده کرده ایم چه بسیار روستائیان که برای همین موضوع راهی دادگاه و زندان و.... شده اند و عده ای نیز با قاچاق چوب جهت ساخت ساختمان شهریان به ثروت های کلان دست پیدا کرده اند .

تپه های مملو از درختان مرکبات یا جلگه های حاشیه شهرها که امروز مملو از ویلاهای رنگارنگ و زمین های کشاورزی موجود ، مملو از جنگل های پوشیده از درختان لیلکی ، ممرز ،بلوط و غیره بوده است که امروزه اثری از آنها نیست.

در سالهای اول بعد از انقلاب در حاشیه روستا های شهرستان رامسر چون گانگسر و اربه کله و گاولیماک و میانلات و.... مناطق فراوانی مشاهده می شد که از درختان جنگلی خبری نبود بلکه به صورت بوته زار محل چرای دام ها بوده است و شاید در هکتاری از آن زمین ها چوبی به قطر 5 سانتیمتر و به طول 2-3 متر یافت نمی شد.

 با اجرای طرح خروج دام از جنگل و بکار گیری روستائیان در تعاونی های بهره برداری از جنگل و با همکاری روستانشینان و بهره برداری اصولی از جنگل و هزینه کرد درآمد حاصله از آن در جهت توسعه جنگل و نهال کاری در همین مراتع اطراف روستاها امروز جنگلهای بسیار زیبا و مملو از درختان جوان در حاشیه روستا های گانگسر ، کری کش ،  طالش سرا ، اربه کله ،گاولیماک ، بامسی ، دیسر و... را مشاهده می کنیم و شاید درختان به قطر 20تا 30 سانتیمتر و طول حداقل 10متر به مقدار بیش از هزاران اصله از جنس کاج،بلوط ، افرا و... را مشاهده می کنیم که علاوه بر سرمایه گرانبها مایه حیات مردم امروز و نسل آتی خواهد بود و همین مناطق در آینده پارک های طبیعی بسیار زیبا و سرمایه با ارزشی برای  فرزندانمان به ارث خواهیم گذاشت .

هر چند اجرای ناقص طرح خروج دام و شاید بی توجهی بعضی از مسئولین در اجرای تومان در اختیار دامداران جهت ایجاد دامداری صنعتی قرار گرفت اما همین زمین ها به قیمت ناچیزی به دست بنگاه داران جهت فروش به ویلا سازان منتقل شد و امروز ویلا هایی رنگارنگ در آن رشد کرد مسئولیت خویش و طمع بعضی از  زراندوزان و سود جویان  خاطره تلخی برای خیلی از مردم منطقه به جا گذاشت و به بهانه خروج دام بخشی از این منابع طبیعی به قیمت هر متر مربع 300 و در این میان دامدار بیکار و دام از بین رفت .

بنگاه دار به دامداری روی آورد و چوپانان (مالک قبلی) به عنوان چوپان بنگاه داران به صورت غیر مجاز امروزه مراتع را مورد هجوم قرار دادند تا به بهانه شمارش چند راس دام غیر مجاز بتوانند بخش دیگری از منابع ملی را تصرف و به قیمت  هر متر مربع 300.000 هزار تومان به ویلا سازان بفروشد.باعث بدبینی ، بی اعتمادی ، بی کاری و.... مشکلاتی دیگر ی برای روستائیان شد اما باید واقعیت را گفت .

 در شهرستان رامسر دو شرکت بهره برداری بنشکی و صفارود با اندوخته های اندک بیش از 600 خانوار روستائی و بکار گیری حدود 70 نفر از پرسنل روستائی حدود 20  سال پیش تاسیس شد  در طول 20  سال گذشته سالانه بین از 5تا 20 هزار متر مکعب چوب به عنوان درختان ریشه کن و یا در مسیر جاده سازی یا درختان فاسد و پیر برداشت شد .

 و در کنار آن هکتار ها طرح نهالکاری اجرا و نسبت به سیم کشی اکثر منابع ملی شهرستان رامسر اقدام گردید و تعدادی به عنوان قرقبان سال ها در جهت نگهداری نهال های جوان تلاش کردند و به کمک جنگلبانان اداره منابع طبیعی امروزه آن مناطق بی درخت به جنگلهای زیبا تبدیل شد.

 در این راه شاید مدیریت نامناسب و نظارت ناکافی سازمان جنگلها و منابع طبیعی و سازمان تعاونی روستائی باعث شد که علی رغم در آمد ها ی سنگین این شرکت ها چیزی به عنوان اندوخته در اختیار سهامداران روستائی قرار نگیرد و یا سرمایه گذاری مناسب در جهت ایجاد اشتغال برای جوانان شهر فراهم نشد و هیچ کارخانه فرآورده های چوبی در شهر ایجاد نگشت و ..... . اما به قول قدیمی ها ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است .

 باید فکر نو بکار انداخت و با بررسی همه طرح ها ی اجرا شده از زمان ایجاد سازمان جنگلهای کشور تا کنون به جرات می توان گفت که در این سال هابخشی از جنگلها احیاء شد . و اگر سایر بخش در جهت دست اندازی منابع ملی بهتر عمل می کردند شاید طرح خروج دام ختم به خیر  می شد و هم دامداری صنعتی ایجاد می شد و هم جنگل حفظ .حدود یکسال است که ایرادهای سازمان بازرسی کشور در نحوه واگذاری طرحهای جنگلداری به شرکت های تعاونی عده ای از کارگران بیکار ، سرمایه های روستائیان در حال اتمام ، جنگلهای شهرستان رامسر از قرقبانان و نگهبانان تخلیه و نهال کاری تعطیل ، نهالستان هم بی صاحب رها و راههای جنگلی به جهت عدم ترمیم تخریب و در صورت بروز حوادث غیر مترقبه مثل آتش سوزی خسارات غیر قابل جبرانی را متحمل خواهیم شد .

جنگلبانان تنها شدند و سود جویان و سارقان جنگل با انگیزه گشته اند ،اگر در مدت  کوتاهی هزینه سنگینی انجام شد ، در طول سال های گذشته که برای حفظ و احیاء منابع ملی انجام شده نگهبانی نگردد . باید سالها وقت و چندین برابر گذشته هزینه نماییم شاید بخشی از این دستاوردها راتحصیل نماییم

 امروز باید از سازمان بازرسی کل کشور و سازمان جنگلها ،مراتع و آبخیز داری کشور پرسید که برای حفظ این سرمایه چه طرحی مد نظر است ؟آیا روستائیان که به کمک سازمان جنگلها آمدند و سال ها در جهت حفظ و احیائ منابع ملی همکاری کردند مجرمند و باید تنبیه شوند ؟ آیا سرمایه های گران  ایجاد شده در جنگل باید رها شود و از بین برود ؟

آیا واگذاری این طرح ها به شرکت های خصوصی که فقط به درآمد اندیشیده اند و صدها راه غیر اصولی به افزیش درآمد دارند می توانند جایگزین خوبی برای شرکت های تعاونی گردند ؟ آیا توجه به اصل 44 قانون اساسی مبنی بر برنامه ریزی و مساعدت و نظارت برای تعاونی هادر جهت توزیع ثروت  بین مردم و جلوگیری از انباشت ثروت در دست افرادی خاص جرم است؟

آیا تعداد محدود جنگلبانان در یک شهرستان که حدود 85% جغرافیایی آن را باید حراست کرد کافی است؟

اگر بی نظارتی به مدیریت شرکت ها باعث انحراف از ماموریت آنها شده است باید ناظران را تنبیه کرد یا روستائیان کم سواد و مجریان که اوامر مسئولین را اجرا کرده اند؟

امید است مسئولین محترم با بازنگری بر روند حفظ و  احیاء جنگل و رفع نواقص طرح خروج دام و با برخورد قدرتمندانه بر متجاوزان  و تقویت منابع مالی سازمان جنگلها ،مراتع و آبخیز داری و تقویت کمیت پرسنل آن و رفع نواقص شرکت های تعاونی و نظارت صحیح بر روند فعالیت آنها و بهره برداری صحیح از درآمد شرکت هادر جهت توسعه اشتغال  و ایجاد صنایع فرآوری چوب در منطقه هر چه سریعتر گام موثری را بردارند . هرچند در طول یکسال گذشته همه تلاش های مدیران شرکت های تعاونی های بهره برداری و دلسوزان سازمان جنگلها تا کنون منتج به نتیجه نشده است.

  جمشید حجتی نیا

مدیر عامل شرکت تعاونی کشاورزی ،بهره برداری و احیاء جنگل بنشکی